17 december 2005

De knecht van de rietdekker

Op 9 december poste ik een foto van een stuk ijzer wat we in het riet vonden. Vandaag kregen we een reaktie via de mail:

Het gereedschap is inderdaad van de rietdekker.

Het werd en wordt nog steeds overal in Nederland gebruikt en meestal een knecht genoemd.
"Een knecht is een op een forse dolk met weerhaken lijkend gereedschap om riet voorlopig vast te zetten".

Hoe wordt het gebruikt?
De bossen riet worden, nadat ze op het dak op hun toekomstige plaats zijn gelegd, tijdelijk op hun plaats gehouden met behulp van een horizontale lat of stok die met de knecht wordt vastgezet. Daarna worden de afzonderlijke bossen losgesneden, wordt het riet opgeklopt en met draad vastgezet. De lat kan er daarna van af en wordt weer op de volgende rij gebruikt.

Bronnen
Frederik J. Weijs, Een ambacht met riet, Zuid Boekproducties, Lisse, 1990, 190 blz. (Bij boekhandel De Slegte af en toe nog te koop)
Theo Giele, Het Rieten dak, een uitgave van de Vakfederatie Rietdekkers, Nijkerk, 1996, 35 blz.
Het boek van Oude Gereedschappen, [samenst./red. F. van Dulmen; ill. J.I. Klaver] Omnia-Fausta, Drachten, 1995, 215 blz.

In laatste genoemde uitgave wordt het gereedschap "stokhaak" genoemd. Aangezien het boek eerst in het Fries is uitgegeven, kan dit wel de Friese benaming zijn.

Ouderdom
Hiervoor heb ik een oude rietdekker geraadpleegd. Hij heeft 55 jaar in het vak gewerkt. Het werd altijd al en wordt nog steeds gebruikt.
Een voorloper er van is een V-vormig stokje met benen van ongelijke lengte. 's Zomers als het stokje droog was, werd het langs de lippen gehaald om het wat nat te maken. Dan bleef het beter op zijn plaats.